004 - "Streetwork project" documenting real life
Τι είναι το Streetwork Project
Το Streetwork project αποτελεί μια πρωτοβουλία του Προμηθέα και της Θετικής Φωνής που ξεκίνησε το 2013. Με απλά λόγια, οι εθελοντές του project βγαίνουν στο δρόμο με το βανάκι τους, 3 φορές την εβδομάδα, και επισκέπτονται το κέντρο της Αθήνας στηρίζοντας και ενημερώνοντας τις ευπαθείς και "αόρατες" ομάδες ανθρώπων που συναντά κανείς στο δρόμο. Οι χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, τα εργαζόμενα άτομα στο σεξ, οι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και οι άστεγοι είναι οι κύριες ομάδες που προσπαθούν να προσεγγίσουν. Η υλική βοήθεια που προσφέρουν περιορίζεται σε απλά πράγματα όπως νερό, ένα σνακ, προφυλακτικά, σετ ενδοφλέβιας χρήσης, μάσκες και αντισηπτικά. Ωστόσο, είναι ουσιαστικά καθότι εν μέσω λοκντάουν είναι δύσκολο να βρεις βοήθεια όταν τη χρειάζεσαι και κυρίως όταν είσαι "αόρατος". Πέρα από την υλική βοήθεια υπάρχει και ενημέρωση πάνω σε βασικά ζητήματα υγείας όπως η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση που αφορά τον HIV, τις ασθένειες του ήπατος και τον COVID. Η ουσιαστικότερη όμως προσφορά είναι η ανθρώπινη επαφή. Τρεις φορές την εβδομάδα, οι εθελοντές προσφέρουν το σημαντικότερο αγαθό από όλα, την ανθρώπινη επαφή και το νοιάξιμο από κάποιον εκτός "πιάτσας".
Ο Προμηθέας και η Θετική φωνή στήσανε μια καμπάνια για την οικονομική ενίσχυση του Streetwork project και το οποτικοακουστικό της σκέλος ανέλαβε να υλοποιήσει ο σκηνοθέτης Αντώνης Βαλληνδράς του Ladies Fingers directing duo. Ήταν η δεύτερη συνεργασία μας με τον Αντώνη και τον Προμηθέα, για τον οποίο είχαμε πραγματοποιήσει ένα σποτάκι για την ενημέρωση γύρω από την υγεία του συκωτιού. Το αποτέλεσμα της πρώτης συνεργασίας μπορείτε να το δείτε παρακάτω:
Έχοντας λοιπόν μια επιτυχημένη συνεργασία σε ένα στυλιζαρισμένο και απόλυτα ελεγχόμενο "στουντιακό" concept περάσαμε σε μια νέα ιδέα που απαιτούσε μια ντοκιμαντερίστικη αποτύπωση της δράσης του Streetwork. Από την αρχή έγινε σαφές οτι είναι σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο θα κινηματογραφηθούν οι ωφελούμενοι ώστε να μην προκαλούν μια αποξενωτική φιλανθρωπία και να σεβαστούμε την επιλογή τους να μη φαίνονται τα πρόσωπά τους. Ξεκινώντας λοιπόν με αυτούς τους δημιουργικούς κανόνες αρχίσαμε με τον σκηνοθέτη Αντώνη Βαλληνδρά να συζητάμε για τον τρόπο κινηματογράφησης που θα μπορούσε να βγάλει κάτι ενδιαφέρον. Επιλέξαμε το φορμά του 2.35:1 ως μια επιλογή που συνδέεται στο μυαλό των θεατών ως πιο κινηματογραφική για να σπάσουμε τη ρεπορταζιακή προσέγγιση που θα μπορούσε κάποιος να δει σε μια τηλεοπτική εκπομπή. Επισης επιλέξαμε την κινηματογράφηση στα 50 κάρε/δευτερόλεπτο για να γίνει λιγότερο ρεαλιστική η απεικόνιση των κινήσεων.
Μπορείτε να δείτε το τελικό αποτέλεσμα παρακάτω:
Εξοπλισμός
Σημαντική ήταν η επιλογή του εξοπλισμού που θα μπορούσε να μας δώσει τα απαραίτητα εργαλεία για να υλοποιηθεί το γύρισμα. Η κινηματογράφηση θα έπρεπε να γίνει εξολοκλήρου με "κάμερα στο χέρι". Επίσης θα έπρεπε να γυριστεί απόγευμα και νύχτα δεδομένου οτι αυτές είναι οι ώρες της δράσης του streetwork και δε θέλαμε να πάμε σε κάτι που να είναι στημένο. Επιλέξαμε την C300mkII και ένα σετ ZEISS ΖΕ. Για την ασύρματη εικόνα επιλέξαμε TERADEK BOLT 500 και 2 μόνιτορ TV logic (5" για την focus puller και 7" για τον σκηνοθέτη). Για το ασύρματο focus επιλέξαμε το TILTA Nucleus. Το συνεργείο έπρεπε να είναι μικρό και ευέλικτο, ώστε να μπορεί να κινείται γρήγορα και να ακολουθεί με τα πόδια τους εθελοντές του streetwork στα στενά του κέντρου. Τα ασύρματα μόνιτορ χρειάστηκαν για να μπορεί να τηρείται μια απόσταση μεταξύ του συνεργείου για λόγους προστασίας από τον covid-19 αλλα και για να μπορεί να γίνει κινηματογράφηση στο πεδίο σε κάποιες περιπτώσεις με μόνο 2 άτομα (τον σκηνοθέτη και τον διευθυντή φωτογραφίας) και το υπόλοιπο συνεργείο σε απόσταση να κάνει focus και να περιμένει αν χρειαστεί αλλαγή φακού.
Σημαντική εικόνα που θέλαμε να αποτυπώσουμε ήταν και το ίδιο το Βαν του Streetwork που είναι αναγνωρίσιμο από τους ωφελούμενους και το βασικό εργαλείο της δράσης. Θέλαμε να έχουμε πλάνα με το βαν εν κινήσει. Έτσι, αποφασίσαμε να στήσουμε την κάμερα σε 2 θέσεις με τη βοήθεια του car-mount του Βασίλη Χαρατζόγλου. Μια στην πίσω καμπίνα του βαν κοιτώντας μπροστά ώστε να έχουμε μια αίσθηση του πως βλέπουν την Αθήνα οι εθελοντές και φυσικά να έχουμε και σε πρώτο επίπεδο τις πλάτες τους για να έχει περισσότερο ενδιαφέρον το κάδρο. Η δεύτερη θέση με τη μηχανή μπροστά στο καπό κοιτώντας προς τα μέσα για να βλέπουμε τους εθελοντές καθώς διασχίζουν την Αθήνα και τις υπέροχες αντανακλάσεις πάνω στο παρμπρίζ. Το Βαν είχε ήδη ψυχρό φωτισμό από λεντοταινίες στην πίσω καμπινα, ωστόσο το φως αυτό έπρεπε να το ενισχύσουμε με επιπλέον πηγές ανάλογα με τη γωνία κινηματογράφησης ώστε να αποκτά ένα μεγαλύτερο κοντράστ. Χρησιμοποιήσαμε 2 μικρά Aputure MC τα οποία μπορούσαμε να ελένχουμε εξ αποστάσεως με bluetooth σύνδεση και ένα ALLADIN τροφοδοτούμενο από V-mount για μεγαλύτερη ένταση. Τα δυο αυτά φώτα μας έδιναν την ευελιξία να τα τοποθετούμε με μαγνήτη στην καμπίνα (τα Aputure) ή να τα στερεώνουμε με λίγο γκάφερ tape (το Alladin). Σε μερικά σημεία απλά δίναν ένα γέμισμα για τα πρόσωπα και σε άλλες περιπτώσεις δημιουργούσαν μια ωραία κόντρα ή απλά ενίσχυαν το ήδη υπάρχον φώς της καμπίνας.
HI8 video camera
Για να ενισχύσουμε το οπτικό στυλ, αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε και μια κάμερα hi8 της δεκαετίας του 90 ώστε να δώσουμε μια διαφορετική υφή στην κινηματογράφηση, λίγο πιο βρώμικη και σκοτεινή, γεμάτη θόρυβο και τις ψηφιακές γρατσουνιές της μαγνητοταινίας. Φυσικά, το aspect ratio ήταν 1.33 γεγονός που έρχεται σε διάλογο με το μακρόστενο φορμά της κύριας κάμερας που ήταν 2.35.
Η χρήση της βιντεοκάμερας έγινε από τον σκηνοθέτη, ο οποίος έκανε λήψεις παράλληλα με την κύρια μηχανή της κινηματογράφησης ώστε σε κάποια επιλεγμένα σημεία να έχουμε την ίδια δράση από 2 διαφορετικές οπτικές. Τη μίξη των δύο οπτικών υλοποίησε πολύ εξυπνα με δυναμικά τρίπτυχα και δίπτυχα η μοντέζ του πρότζεκτ Βάσια Ντούλια.
Προεργασία
Πάντα η προεργασία σε ένα πρότζεκτ είναι το πιο σημαντικό κομμάτι. Εκεί χτίζεται το οπτικό στυλ, και καθορίζεται πώς θα μοιάζει η εικόνα. Συνήθως εξετάζουμε αναφορές, ετοιμάζουμε λίστες, διαλέγουμε εξοπλισμό, το αντίστοιχο crew και φυσικά κάνουμε ρεπεράζ στους χώρους του γυρίσματος. Έτσι και στο streetwork έχοντας δει καποιες αναφορές, έχοντας δει κάθε τηλεοπτικό και μη ρεπορτάζ ή οπτικό υλικό που αφορούσε τη δράση της ομάδας και έχοντας περιπλανηθεί στο "ζόρικο" κέντρο της Αθήνας, περάσαμε ένα απόγευμα με τους εθελοντές ακολουθώντας τη δράση τους.
Αυτή η βόλτα ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία γιατί όσο και αν θες να θεωρείς τον εαυτό σου ευαισθητοποιημένο σε θέματα ρατσισμού, ξενοφοβίας, τρανσφοβίας, καταλήγεις να συνειδητοποιείς οτι αυτός είναι ένας κόσμος αόρατος και οταν διασταυρώνονται τα βήματά σου με τα δικά τους, αλλάζεις πεζοδρόμιο, κοιτάζεις αλλού, μπορεί να στενοχωριέσαι (ή να φοβάσαι ή να αηδιάζεις) αλλά μετά από λίγο το ξεχνάς, ή μπορεί να σκέφτεσαι "ωραία φωτό για το ίνστα". Σε αυτή τη βόλτα πλησιάσαμε για λίγο τους ανθρώπους και είδαμε οτι έχουν φωνή, μιλάνε, γελάνε, ανησυχούν, χρειάζονται και αυτοί νερό, φαγητό, και μια ανθρώπινη κουβέντα. Σε αυτή τη βόλτα, αυτοί οι άνρθωποι έπαψαν να είναι αόρατοι. Εντυπωσιάστηκα από την προσέγγιση που είχαν οι εθελοντές αναδεικνύοντας πόσο σημαντική είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη. Η πολιτική ορθότητα συχνά γίνεται εργαλείο κανονικοποίησης της σκέψης. Μπορεί να λέμε "χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών" αντί για πρεζάκια αλλά αν εξακολουθούμε να συμπεριφερόμαστε σε αυτά τα άτομα σαν να είναι αόρατοι, η πολιτικη ορθότητα δε βοηθά κανέναν. Οι εθελοντές μας έδειξαν πως είναι στην πράξη η ισότιμη αντιμετώπιση και η ουσιαστική ανθρώπινη επαφή.
Κυνηγώντας το φως
Σε μια νυχτερινή συνθήκη στο κέντρο της πόλης είναι πότε ολοφώτεινο και πότε σκοτεινό. Ας θυμηθούμε τους στίχους του Παύλου Σιδηρόπουλου από το τραγούδι του "Τω αγνώστω θεώ" "Η Άννα μου ‘πε Παύλο η Αθήνα είναι τρελή, τη νύχτα είναι ολοφώτιστη τη μέρα σκοτεινή". Είναι προφανές οτι όλη αυτή η δραστηριότητα επιλέγει συνήθως τα πιο σκοτεινά σημεία και τα λιγότερο φωτογενή. Ηταν μια πρόκληση να μπορέσουμε να βρουμε τις συνθήκες εκείνες που να αναδεικνύουν τη δράση χωρίς να φωτίσουμε. Σε κάποια σημεία φωτίζαμε το εσωτερικό του βαν ώστε να δίνει λίγη ένταση προς τα έξω ενώ σε κάποια άλλα σημεία επιλέγαμε μια γωνία που να φοντάρει σε κάτι φωτεινό ωστε να γράφουν οι σιλουέτες των ωφελούμενων. Σε κάποιες δράσεις που δεν περιλάμβαναν ωφελούμενους, αλλά μόνο εθελοντές μπορέσαμε να στήσουμε κανονικά φώτα που να δίνουν λίγο κοντράστ και μερικές φορές δοκιμάσαμε και έντονα χρώματα εμπνεόμενοι από τον πολύχρωμο χαρακτήρα που αποκτά τη νύχτα η πόλη από τις φωτεινές επιγραφές. Σε άλλα σημεία εκμεταλλευτήκαμε τις φωτεινές επιγραφές καταστημάτων ως κύρια πηγή φωτισμού.
Color Grading
Το grading έγινε εξ αποστάσεως για λόγους προστασίας από τον Covid-19 από τον Δημήτρη Μανουσιάκη και τον Ορέστη Ψωμόπουλο στην color grading suite της FRENEL στη Θεσσαλονίκη. Χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο frame.io για να υποστηρίξει την εξαποστάσεως συνεργασία. Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν απλή και πατούσε πάνω στο rec709. Ματσάρισμα πλάνων, τοπικές μάσκες που οδηγούν το βλέμμα σε συγκεκριμένες περιοχές του κάδρου και μερικά "πειράγματα" του κορεσμού των χρωμάτων ώστε να φτιαχτεί μια πιο απλή καθαρή χρωματική παλέτα.
Credits
- Directed by Antonios Vallindras
- DoP Michalis Gkatzogias
- Edited by Vasia Ntoulia
- First Camera Assistant Nefeli Dakozoudi
- Second Camera Assistant Iasonas Meintanis
- Sound designer Dimitris Barboutis
- Music - Producer Zisis Tona | Bass player Nikos Vannas
- Voice over Aspa Pasxalidou
- Production Manager Yannis Nasis
- Production Assistant Artemis Koltsida
- Car Mount Vasilis Charatzoglou
- Color Grading Dimitris Maniousakis - Orestis Psomopoulos / FRENEL production services
- Written by Niki Nestora
- Creative supervision by Ladies Fingers directing duo
Stills από το σποτ
